امروزه در میان تاسیسات ساختمان، از لوله گاز و سیستم لوله‌کشی گاز داخلی استفاده می‌شود. این طراحی از اهمیت بالایی برخوردار است. در راستای اهمیت بالای این طراحی و همچنین نوع عملکرد لوله‌های گازی می‌بایست لوله‌کشی به‌صورت اصولی و استاندارد انجام شود. برای به وقوع پیوستن این استانداردها، عایق کاری لوله‌های گاز به وضوح در دستورکار دیده می‌شود.
درواقع برای جلوگیری از بروز خطرات و خسارات احتمالی از عایق کاری لوله گاز به روش‌های مختلف استفاده می‌شود. در این مقاله هدف است به چگونگی کار کردن سیستم لوله‌کشی گاز بپردازیم و در راستای آن به روش عایق کاری لوله گاز پرداخته شود. در این مسیر ما را همراهی کنید.
سیستم لوله‌کشی گاز چگونه کار می‌کند؟
این سیستم‌های لوله‌کشی که مورد بحث واقع قرار گرفته‌اند، برای انتقال گاز طبیعی به فشار وابسته هستند. در حالت طبیعی گازها از فشار بالاتر به فشار پایین‌تر جریان داشته و حرکت می‌کنند. به این حالت که گاز طبیعی در امتداد یک خط، همانند یک مسیر یا به عبارتی مانند یک بزرگراه حرکت و عبور می‌کند تا به مسیرهای توزیعی برسند. درنهایت گاز به سیستم خانگی منتقل می‌شود. روند این انتقال اینگونه است که گاز از سیستم توزیع وارد انشعاباتی می‌شود که به خانه‌ها، ساختمان‌ها و واحدهای دیگر می‌رود. توجه شود که قبل از ورود گاز به ساختمان‌ها، گاز از یک بخشی بنام تنظیم کننده فشار عبور می‌کند تا فشار آن به میزان موردنظر کاهش یابد.
به‌طورکلی هنگامیکه گاز از مراکز تولید خارج می‌شود، مسیر هزاران کیلومتری را طی می‌کند تا به انشعابات خطی و درنهایت مناطق شهری و خانه‌ها برسد. البته که بر اثر تغییر ارتفاع و قطر لوله در طی مسیر، مسبب تغییر در فشار و دمای گاز هستیم، که این عملکرد باعث می‌شود نوسان را داشته باشیم. از همین‌رو طراحان این سیستم برای کاهش نوسانات، تصمیم به عایق کاری لوله گاز گرفتند. بنا به همین دلیل در این مقاله به روش عایق کاری لوله گاز می‌پردازیم تا شما کاربران عزیز با آن آشنا شوید.
اهمیت عایق کاری لوله گاز
اگر به بخش‌های مختلف سایت عایق دما مراجعه کنید و بنگرید، متوجه خواهید شد که در مقالات متعدد سعی شده است ویژگی و مزایای مختلفی از عایق کاری در هر زمینه را یادآور شویم. از آنجایی که عایق کاری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، تاکید بر این قضیه بیشتر می‌شود. حال عایق کاری لوله گاز بدلیل ویژگی‌های خاص گاز و رعایت موارد زیر از اهمیت بالاتری نسبت به دیگر عایق کاری‌ها برخوردار است.
امنیت: نیرویی که به عنوان محرک عمل می‌کند و سبب انفجار ناشی از جرقه کوچک گاز شود، بسیار بالا است. این انرژی آزاد شده توانایی وارد کردن آسیب و خسارات زیادی را دارد. بطوریکه می‌تواند همزمان چند خانه را تخریب کند. درصورتی که عایق کاری لوله گاز انجام نپذیرد، ممکن است نشتی و انفجار از لوله گاز را در پی داشته باشیم. از همین‌رو عایق کاری حرارتی برای لوله‌های گاز از اهمیت و الزام برخوردار است.
جلوگیری از اتلاف انرژی: عایق کاری لوله گاز به‌طور ویژه در جلوگیری از اتلاف انرژی نقش دارد. طبق شواهد موجود، نشان داده شده است که درصورت عدم عایق کاری در لوله‌های گاز، سالانه عددی حدود ۲۳ میلیارد مترمکعب انرژی تلف و از دست می‌رود.
افت فشار: باتوجه به مورد قبلی اگر اتلاف انرژی صورت بگیرد، نتیجه آن به این صورت است که افت فشار در نقطه مقصد اتفاق می‌افتد. اما با این حال گاهی افت فشار در نقطه مقصد بدلیل عدم عایق کاری لوله گاز به روش نامناسب است. از همین‌رو توصیه می‌شود لوله‌های گازی که در سیستم لوله‌کشی خانه‌ها قرار گرفته‌اند، به روش صحیح عایق کاری شوند.
انواع عایق لوله‌های گاز
همانطور که تا اینجا گفته شد لوله‌های گاز باید عایقکاری شوند و این عایقکاری در حالاتی توسط مواد مختلفی صورت می‌گیرد که بسته به نوع لوله و چگونگی استفاده از آن متفاوت خواهد بود. بنابراین قبل از بررسی این مورد باید با دو روش متفاوت در خصوص کار گذاشتن لوله‌های گاز آشنا شوید:
لوله‌کشی روکار: لوله‌هایی که روکار هستند، با مواد متفاوتی عایق کاری می‌شوند. برای عایق کاری لوله‌های گاز در مدل روکار، معمولاً از رنگ‌های ضدزنگ و مواد پاک‌کننده استفاده می‌شود. همچنین امروزه برای عایق کاری لوله‌های گاز روکار از مواد نانو استفاده می‌شود.
لوله‌کشی توکار: لوله‌های توکار در قسمت‌های داخلی کار می‌شوند و از دید پنهان هستند و درصورت سوراخ شدن یا نشتی در آنها، به سادگی نمی‌توان آن را حدس زد. برای عایق کردن لوله‌های توکار از دو روش مختلف که به شرح زیر است استفاده می‌شود:
- عایق کاری به روش سرد: در این نوع عایقکاری که به روش سرد شناخته می‌شود، از چسب نواری و پرایمر استفاده می‌شود.
- عایق کاری به روش گرم: در این نوع عایقکاری از تجهیزاتی چون پرایمر، نوار پشم شیشه و قیر استفاده می‌شود. برای عایقکاری به روش گرم همچنین از رنگ‌های ضدزنگ نیز استفاده می‌شود.
روش عایق کاری لوله گاز
در عنوان قبل یادآور شدیم که بسته به نوع لوله‌کشی، روش عایقکاری لوله گاز نیز متفاوت خواهد بود. در لوله‌کشی روکار، از روش خاصی که پیچیده باشد برای عایق کاری استفاده نمی‌کنیم، بلکه می‌بایست بیشتر موارد ایمنی را رعایت کنیم. برای مثال از اپوکسی‌های ضدزنگ که مقاومت لوله را بالا می‌برد استفاده می‌شود. عمدتا جنس لوله‌های روکار از فولاد و مس بوده که این لوله‌ها بیشتر در زمان تولید در برابر نیروهای فشاری و حرارتی عایق کاری می‌شوند.
با این حال برخلاف لوله‌های روکار، در روش توکار داستان کمی متفاوت است که در ادامه به بحث آموزش عایقکاری لوله گاز به روش توکار پرداخته می‌شود. باید بدانید که در لوله‌های از نوع توکار دو نوع عایق کاری را داریم:
عایق کاری سرد: عایق کاری سرد به این معناست که در استفاده از موادی که برای عایق کردن لوله نیاز است، لازم به تغییر دما نیست. در این روش با پیچیدن نوارچسب به دور لوله گاز، لوله عایق می‌شود. ازطرفی به عایقکاری سرد نوارپیچی نیز گفته می‌شود.
عایق کاری گرم: در این نوع عایق کاری برای عایق بندی لوله گاز نیاز است تا مواد توسط حرارت افزایش دما داشته و تغییر شکل داده و ایزولاسیون لوله انجام شود. در این روش قیر جامد توسط حرارت به مواد مذاب تبدیل شده و سطح لوله با آن عایق کاری می‌شود.
مراحل عایق کاری لوله گاز
در مورد مراحل عایقکاری در لوله‌های گاز باید به نوع و ساختار لوله‌کشی گاز نگاه کرد. معمولاً در عایق کاری لوله‌های روکار اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد؛ حال عایق کاری لوله گاز روکار به روش زیر انجام می‌شود:
- درابتدا چربی‌زدایی انجام می‌شود؛ یعنی مواد نخاله و کثیف اعم از آلودگی‌ها از لوله باید تمیز و برداشته شود. برای انجام دادن اینکار می‌توان از مواد قلیایی استفاده کرد.
- دومین مرحله در رابطه با عایق کاری لوله‌های روکار رنگ‌زدایی است؛ در این مرحله لوله باید بی‌رنگ‌شود. در این خصوص استفاده از مواد شیمیایی یا رنگ‌های خاص برای بی‌رنگ کردن لوله در این مرحله از عایق کاری لوله گاز شکل می‌گیرد.
- درنهایت از یک ضدزنگ استفاده می‌شود که در این مورد باید به جنس خود لوله نگاه کرد. لوله گاز روکار معمولاً از جنس فولادی یا مسی است، برای همین نوع ضدزنگ باید متناسب با نوع جنس انتخاب شود.
طبق این روش‌ها مراحل عایق کاری لوله گاز از نوع توکار نیز به‌صورت زیر است که به دو روش در حالت سرد و گرم انجام می‌شود. این دو روش هر کدام مجزا بوده و مراحل متفاوتی دارند، اما در هر دو یک مرحله عمومی مشابه باید صورت بگیرد و آن مرحله بازرسی قبل از انجام عایق کاری است. این بازرسی از سه نظر مورد انجام می‌‌باشد:
- اولین بازرسی مربوط به این است که لوله‌ها از نظر آغشته بودن به چربی‌ها که آیا چربی‌زدایی انجام شده است یا نه
- دومین بازرسی، بازرسی مکانیکی لوله‌ها است، که درصورت شکستگی یا وجود عیب و ایراد، لوله باید تعویض یا رفع عیب شود.
- در آخر بازرسی لوله‌ها از نظر خشک بودن است. قبل از عایق کاری باید لوله‌ها کامل خشک شوند چون نوارپیچ کردن یا پرایمر زدن درصورت وجود رطوبت، به شیوه درست انجام نخواهد شد.
در ادامه برای عایق کاری سرد لازم است که مراحل زیر طی شود و در ادامه آنها را توضیح می‌دهیم:
رنگ‌زدایی: در این روش ابتدا رنگ‌زدایی صورت می‌گیرد. اگرچه این مرحله قاعدتا عمومی است و در همه عایق کاری‌ها باید انجام شود، اما در روش توکار رنگ‌زدایی در صورت لزوم، می‌تواند به تمیزکردن روی لوله از پاک کردن ناخالصی‌ها انجام شود.
پرایمرزنی: بعد از اینکه لوله کاملا رنگ‌زدایی شد و از وجود ناخالصی‌ها پاک گردید، پرایمرزنی آغاز می‌شود. پرایمرزنی با تجهیزاتی چون قلم‌مو، غلطک و گاه اسپری انجام می‌شود.
نوارپیچی: برای انجام نوارپیچی ابتدا باید در مرحله قبل پرایمر خشک شود و تست خشک شدن پرایمر، با همان نچسبیدن انگشت به مواد قابل انجام است. در حالتی که بچسبد یعنی اینکه پرایمر هنوز خشک نشده است.
حال در ادامه بحث قبل باید گفت که عایق کاری گرم لوله گاز نیز به صورت زیر انجام می‌شود ولی باید توجه داشته باشید در این روش نیز مطابق روش عایق کاری سرد، باید سه مرحله بازرسی که گفته شد، صورت بگیرد. در ادامه مراحل آن را توضیح خواهیم داد:
- ابتدا سطح لوله می‌بایست پرایمر زده شود.
- قیرمالی: گفتنی است که قیر جامد روی سکوهای بتنی خرد می‌شود. خرد کردن قیر روی سکوهای بتنی به منظور جلوگیری از آلوده شدن قیر به ذرات و ناخالصی‌های حاصل از گردوغبار است. قیر طبق دستورالعمل شرکت سازنده در حرارت مخصوص و در زمان معینی که تعیین می‌شود، ذوب می‌گردد. سپس سطح لوله توسط دستگاه مخصوص تماما قیراندود می‌شود.
- نوارپیچی: بعد از مرحله قیر زدن روی لوله، نوبت به مرحله نوارپیچی می‌رسد. نوارپیچی عایق گرم در دو مرحله انجام می‌شود؛ بار اول یا داخلی با نوار پشم شیشه انجام می‌شود و بار دوم که خارجی است با نوار پشم شیشه که از قبل قیراندود شده، صورت می‌گیرد. نوارپیچی باید با کشش ثابت و تحت یک زاویه مشخص باشد، برای همین بهتر است نوارپیچی توسط دستگاه‌های مخصوص صورت گیرد.
- پس از اتمام عایق کاری، سطح عایق شده با محلول شیرآهک تحت عنوانی سفیدشویی می‌شود.
نکات مهم در عایق کاری لوله گاز
نکاتی که بسیار دارای اهمیت بوده و در عایق کاری لوله گاز باید رعایت شود عبارت است از:
- توصیه شده است فاصله زیادی بین مرحله پرایمرزنی و نوارپیچی شکل نگیرد. بطور حدودی حداکثر چهارهفته فاصله زمانی بین این دو مرحله ازعایق کاری باشد.
- عایق کاری در روش گرم نیز باید در مکانی سرپوشیده انجام شود. عایق کاری در فضای روباز درصورت شرایط جوی همچون هوای بارانی، مه، گردوغبار و دماهای منفی ممنوعیت دارد.
- در عایق کاری با روش گرم بهتر است قیر و پرایمر از یک شرکت تولیدی که تحت عنوان یکسان باشند، انتخاب شود. در عایق کاری با روش سرد جنس نوار و پرایمر یکسان انتخاب می‌شود.
- در عایق کاری سرد، هنگام انجام مرحله نوارپیچی رویی 15 سانت از سر لوله نوارپیچی نمی‌شود.
جمع بندی
طبق توصیه‌های درنظر گرفته شده در این مطلب دلیل اهمیت عایق کاری لوله گاز را توضیح دادیم وگفتیم چرا باید اینکار حتماً و الزاما انجام شود. به‌علاوه مراحل انجام اینکار، نحوه تست آن و مهم‌ترین نکاتی را که باید در راستای عایق کاری مدنظر قرار دهید به صورت کامل مورد بررسی و بازگو کردیم.
ارتباط با ما
جهت راهنمایی و مشاوره در خصوص عایق کاری در زمینه‌های مختلف می‌توانید از طریق راه‌های ارتباطی با ما در تماس باشید. همچنین باتوجه به این مقاله آماده ارائه خدمات از جهت عایق کاری لوله گاز به شما کاربران خواهیم بود.
