لوله‌ها نقش بسیار مهمی در فرآیندهای صنعتی به ویژه تاسیسات پتروشیمی و نفت دارند. این لوله‌ها بخش اصلی سازه‌های نیروگاهی مانند بویلرها و توربین‌ها هستند که آنها را به یکدیگر متصل می‌کنند. به کمک لوله می‌توان جریان ماده و انرژی را امکان‌پذیر کرد. برای اینکه چنین فرایندهایی به درستی انجام شود مواد موجود در درون لوله‌ها باید در شرایط عملیاتی خود مانند فشار مناسب، دما و ویسکوزیته قرار گیرند.
نابراین علاوه بر نصب صحیح لوله‌ها، بهره‌گیری از عایق لوله نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. از همین‌رو عایق کاری لوله‌های تاسیسات امری بسیار مهم و الزامی می‌باشد. اگر علاقه‌مندید تا با انواع عایق لوله‌ها آشنا شوید با ما همراه باشید زیرا در این مطلب می‌خواهیم به بررسی انواع عایق لوله و انواع آنها بپردازیم.
امروزه انواع عایق لوله جهت عایق‌سازی لوله حرارتی و صوتی و… در لوله‌کشی انجام می‌شود. به بیان ساده‌تر انواع عایق لوله به منظور گرم نگه داشتن لوله‌ها و جلوگیری از یخ‌زدگی در سرما بکار می‌رود. عایق کاری لوله‌ها کاربرد بسیاری دارد که در ادامه به آنها پرداخته می‌شود.
مزیت انواع عایق کاری لوله
جلوگیری از ورود رطوبت: هنگامی که لوله‌ها در جایی قرار گرفته باشند که دمای آن کمتر از دمای محیط باشد،بخاری که روی سطح آنها قرار گرفته متراکم شده و ایجاد رطوبت می‌کند.درواقع این رطوبت باعث خوردگی و اکسیداسیون لوله‌ها شده و در نتیجه دچار آسیب و خطراتی می‌شود. به همین دلیل عایق کاری امری مهم و ضروری است ، چون با پوششی که به دور لوله‌ها ایجاد می‌کند، دمای سطح عایق بیشتر از دمای محیط می‌شود و به صورت سدی برای مانع از تشکیل شدن بخار عمل می‌کند.
جلوگیری از انجماد: گاهی اوقات به دلیل شرایط موجود، لوله‌ها در بیرون ساختمان یا در مکان‌های سرد قرار گرفته‌اند.همین امر باعث می‌شود که دمای محیط کمتر از نقطه انجماد آب باشد. در نتیجه سبب یخ‌زدگی آب می‌شود و هنگامی که یخ زدگی انجام شود، آب در لوله‌ها منبسط شده و این انبساط باعث ترکیدن و شکستن لوله‌ها می‌شود. پس برای پیشگیری از این اتفاق باید عایق کاری صورت بگیرد.
کاهش آلودگی صوتی: به هنگام جریان یافتن آب در لوله‌ها، مخصوصا لوله‌های فاضلاب که به عنوان مجرایی برای عبور عمل می‌کنند، سروصداهایی ایجاد می‌شود که شما مورد آزار و اذیت قرار می‌دهد. راه‌حل پیشنهادی برای آن عایق کاری می‌باشد.
صرفه جویی در انرژی: بعضی از لوله‌کشی‌ها ممکن است در دمای بالاتر از محیط شروع به فعالیت کنند. که در این حالت این اختلاف دما بین محیط و لوله‌ها بر روی انتقال گرما در لوله اثر می‌گذارد. اگر عایق کاری صورت نگرفته باشد این انرژی مازاد از بین رفته و تلف می‌شود.
عوامل موثر در انتخاب عایق چیست؟
پیش از آنکه بخواهید عایق لوله مناسب را از میان انواع عایق لوله انتخاب کنید، باید با عوامل موثر در انتخاب عایق لوله آشنا باشید. دو عامل اساسی در انتخاب عایق، قطر لوله و ضخامت جداره عایق است. به عبارت دیگر، هر سطحی که نسبت به محیط خود، داغ‌تر باشد، گرما از دست می‌دهد.
این هدر رفتن گرما به عوامل گوناگونی وابسته است، اما دمای سطح و اندازه آن همچنان از مهم‌ترین فاکتورها به شمار می‌آیند. هنگامی که عایقی را بر روی سطحی داغ قرار دهید، دمای سطح خارجی کاهش پیدا می‌کند. این مورد در لوله‌ها و عایق لوله نیز مشاهده می‌شود. هنگامی که دمای سطح، کمتر از محیط باشد نیز شرایط نسبتا مشابهی اتفاق می‌افتد. در هر دو حالت، قسمتی از انرژی هدر می‌رود. این هدر رفت انرژی به طور معمول با استفاده از عایق‌های مناسب جبران می‌شود. در ادامه، دو مورد از عوامل موثر در انتخاب عایق لوله را توضیح خواهیم داد.
قطر لوله
قطر لوله در اندازه‌های بسیار مختلف و بر اساس سیستم SI و یا دیگر سیستم‌ها انتخاب می‌شود. برای نصب کردن عایق لوله باید قطر خارجی لوله را در نظر بگیرید که این موضوع به ویژه در مورد لوله‌های فولادی اهمیت بیشتری دارد. زیرا اندازه قطر خارجی در لوله‌های فولادی تفاوت زیادی با قطر داخلی این لوله‌ها دارد. به طور مثال ممکن است لوله فولادی قطر داخلی ۲۵ میلی‌متری اما قطر خارجی ۳۴ میلی‌متر باشد.
ضخامت جداره عایق
تمامی عایق‌های لوله‌ای که در بازار موجود هستند با ضخامت‌های کاملاً متفاوتی عرضه می‌شوند. به عنوان یک قانون کوچک و سر انگشتی، به هر میزان که ضخامت عایق بیشتر باشد افت حرارتی کمتر و همچنین محافظت از یخ‌زدگی نیز بهتر خواهد بود. حداقل ضخامت جداره عایق لوله در فضای بیرونی باید برابر با ۱۹ میلی‌متر باشد.
انواع عایق لوله
اکنون که با اهمیت عایق لوله در صنایع مختلف آشنا شدیم، حالا قرار است که به بررسی انواع مختلف عایق لوله بپردازیم. رایج‌ترین عایق مناسب موتورخانه پشم شیشه، مل و ماستیک، الاستومری، پشم سنگ می‌باشد. انواع دیگری نیز وجود دارد که کاربرد آنها به نسبت کمتر خواهد بود. جنس عایق تاثیر زیادی در هدررفت انرژی دارد و عملکرد تجهیزات تحت پوشش عایق را کاملا بهینه‌سازی می‌کند.
عایقکاری موتورخانه با این روش‌ها انجام می‌شود. اما در اصل و نتیجه کار یکسان و مشابه می‌باشد.عایق‌ها در انواع مختلفی ساخته می‌شوند ،که هر کدام از آنها در جاهای مختلفی بسته به نوع کار استفاده می‌شود. که در ادامه اشاره‌ای به آنها خواهد شد. عایق‌ها از نظر جنس دسته بندی می‌شوند.از جمله عایق لوله‌هایی که در بازار موجود است می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. عایق پشم شیشه: این عایق به‌عنوان یک عایق همه کاره محسوب می‌شود. در انواع عایق حرارتی، صوتی و رطوبتی برای سیستم‌هایی که دمای آنها بین ۲۵۰+ و ۵۰- درجه سانتی‌گراد است، کاربرد دارد. این عایق با بست به لوله‌ها متصل می‌شود. عایق پشم شیشه در سه شکل رولی یا پتویی، تخته‌ای یا پانلی و لوله‌ای تولید می‌شود. چگالی متنوع، وزن سبک، نصب آسان، کندسوزی و خاصیت آکوستیک از ویژگی‌های این محصول می‌باشد. همچنین می‌توان گفت وزن سبک و انعطاف‌پذیری در آنها، باعث شده که عایق پشم شیشه از نوع عایق پرکاربرد در عایقکاری موتورخانه و تجهیزات و تاسیسات می‌باشد. از تفاوت‌های میان عایق پشم شیشه و پشم سنگ، محدوده دمایی مشخص برای هرکدام است.
2. عایق فومی: از جمله عایق‌های ارزان قیمت می‌توان به عایق‌های فومی اشاره کرد. این عایق‌ها از فوم پلی اتیلن ساخته می‌شوند و در لوله‌کشی فضای داخلی و لوله‌کشی ساختمان‌ها به کار می‌روند. اندازه این عایق‌ها بسیار متفاوت است و می‌توانید در بازار آنها را تهیه کنید.
3. عایق فیبر معدنی یا پشم سنگ: عایق فیبر معدنی و پشم سنگ بیشتر در سیستم های تهویه مطبوع و سیستم های گرمایشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این عایق‌ها می‌توانند تا دمای ۷۰ درجه سانتی‌گراد را تحمل کنند و مقاومت بالایی از خود نشان دهند. برخی از این عایق‌ها به همراه لایه‌های فول چسب‌دار عرضه می‌شوند که نصب آنها را بسیار ساده‌تر می‌کند. از این نوع عایق می‌توان هم در فضای خارجی و هم در فضای داخلی استفاده کرد. البته در صورتی که قصد استفاده از آنها را در فضای خارجی دارید پیشنهاد ما به شما این است که از لایه‌ای محافظ به نام پلی ایزوبوتیلن استفاده کنید.
4. عایق فنولیک یا فنولی: عایق فنولیک یا فنولی یکی از عایق‌هایی هستند که بیشترین بازه انرژی را دارند و در ضخامت‌های مختلفی عرضه می‌شوند. این عایق‌ها در صنایع مختلفی مانند سیستم‌های گرمایشی، سیستم‌های تهویه، صنعت و صنایع پتروشیمی و دریایی مورد استفاده قرار می‌گیرند. عایق‌های فنولی به طور معمول با پوششی از فویل به بازار عرضه می‌شوند. از این عایق‌ها برای پوشش سقف و دیوارها نیز می‌توان استفاده کرد. حداکثر دمایی که این عایق‌ها می‌توانند تحمل کنند بین منفی ۵۰ تا ۱۲۰ درجه سانتی‌گراد است. مانند عایق‌های معدنی، در صورتی که قصد دارید از این عایق‌ها در فضای بیرونی استفاده کنید باید پوشش PBI را در نظر بگیرید.
5. عایق الاستومری: عایق الاستومری در ۳ درجه مختلف در بازار وجود دارد. اولین مدل آن می‌تواند از دمای ۱۰۴ درجه سانتی‌گراد تا ۱۸۲ درجه سانتی‌گراد را تحمل کند که بیشتر در سیستم‌های تجاری به کار می‌رود. دومین مدل آنها می‌تواند از دمای ۱۷۶ درجه سانتی‌گراد تا ۱۸۲ درجه سانتی‌گراد را تحمل کند و بیشتر در مکان‌هایی که دمای بسیار زیادی دارند استفاده می‌شود. نوع سوم آن می‌تواند از دمای ۱۲۱ درجه سانتی‌گراد تا ۱۸۲ درجه سانتی‌گراد را تحمل کند و بیشتر در فولاد ضد زنگ به کار می‌رود.
هر سه مدل از عایق‌های نام برده شده قابلیت انعطاف‌پذیری دارند و عایق‌های انبساطی سلول بسته به شمار می‌آیند. این نوع از عایق‌ها به طور معمول بدون هیچ گونه ریتاردر بخار نصب می‌شوند. هنگامی از ریتاردرهای رطوبتی استفاده شود که تاسیسات در محیطی با دمای بسیار پایین و رطوبت بالا قرار داشته باشند. هنگام استفاده از این عایق‌ها در فضاهای خارجی برای جلوگیری کردن از تابش پرتو ماورا بنفش بهتر است از پوشش‌های محافظت‌کننده استفاده کنید.
6. عایق سلولار گلاس: این عایق‌ها از نوعی شیشه استفاده می‌کنند که در اثر فراوری شکل و ساختار بسیار محکمی را به وجود می‌آورند. دمای عملیاتی این عایق‌ها به طور معمول بین ۲۳۲ تا ۴۲۶ درجه سانتی‌گراد است. این عایق‌ها ویژگی‌های منحصربه‌فردی مانند غیر قابل نفوذ، مقاومت در برابر مواد شیمیایی و غیر قابل اشتعال بودن را دارند.
7. عایق مل و ماستیک: این عایق از نوع اقتصادی‌ترین می‌باشد. برای عایقکاری حرارتی لوله‌های موتورخانه و تجهیزات گرمایشی موتورخانه بکار می‌رود. در این نوع از عایق کاری از آن با ضخامت ۵/۲ سانتی‌متری استفاده می‌شود.
انواع عایق لوله براساس کاربرد
عایق لوله بر اساس کاربرد خود به عایق سرد، عایق گرم، عایق صوتی و عایق‌های حفاظت از اشخاص تقسیم می‌شوند.
- عایق گرم: عایق گرم بیشتر بر روی سطوح گرم مورد استفاده قرار می‌گیرد. با استفاده از آنها از انتقال حرارت و جریان انرژی از سیال داخل نور جلوگیری می‌شود؛ در نتیجه اصلی‌ترین هدف عایق گرم حفاظت از گرما است. از جمله عایق‌های گرم می‌توان به پشم شیشه، پشم معدنی و کلسیم سیلیکات اشاره کرد.
- عایق سرد: یکی دیگر از انواع عایق‌های لوله، عایق سرد است که بر روی لوله‌کشی‌های سرد قرار داده می‌شود. با انجام این کار از جذب حرارت فضای بیرونی جلوگیری می‌شود. باید گفت هدف اصلی برای استفاده از عایق سرد، حفظ سرما و همچنین جلوگیری از میعان است. از جمله انواع عایق سرد می‌توان به فوم انبساطی، پرلیت فوم، پلی اورتان و فوم انبساطی پلی استایرن اشاره کرد.
- عایق حفاظت از اشخاص: عایق حفاظت از اشخاص برای پیشگیری از سوختن کارکنان و افراد مختلف به کار می‌رود. تمامی لوله‌کشی‌هایی که دمای سطح آنها بیشتر از ۶۵ درجه سانتی‌گراد باشد از این نوع عایق استفاده می‌کنند. البته باید توجه داشته باشید که تاسیساتی که دسترسی به آنها توسط کارکنان امکان‌پذیر نیست نیازی به استفاده از این عایق ندارند. گاهی اوقات از توری‌های فلزی برای حفاظت از کارکنان استفاده می‌شود. همچنین پشم‌های معدنی روش دیگری برای عایقکاری است. به عنوان یک قانون کلی، اگر سطحی در فاصله ۶۰۰ میلی‌متر از روبرو یعنی به صورت افقی و ۲۱۰۰ میلی‌متری عمودی قرار داشته باشد و شخص به آن دسترسی پیدا کند این ناحیه یا گذرگاه باید عایقکاری شود.
- عایق صوتی: تمام لوله‌کشی‌هایی که منبع صدا باشند باید برای عایقکاری خود از عایق صوتی استفاده کنند. هدف اصلی استفاده از عایق صوتی کاهش لرزش‌ها تا محدوده قابل قبول است. حداقل ضخامتی که برای این نوع عایق لوله باید در نظر گرفته شود برابر با ۷۵ میلی‌متر است. مواد مختلفی که در عایق صوتی استفاده می‌شود شامل عایق لوله، وینیل، پشم سنگ، فایبرگلاس، وینیل و فوم آکوستیک است.
دسته بندی انواع عایق لوله
عایق سلولار چیست؟
عایق سولار از دانه‌های مجزای سلولزی تشکیل می‌شود. این مواد سلولزی شامل فوم پلاستیکی یا شیشه است. فوم پلاستیکی شامل فوم فنولیک، نیتریل رابر و شیشه است.
عایق گرانولی چیست؟
این عایق شامل خرده‌های کوچکی است که در میان آن فضای خالی و حفره وجود دارد. به این گونه که این عایق‌ها گاهی اوقات به عنوان سلول باز نیز یاد می‌شوند، زیرا گازها توانایی عبور از میان حفره‌ها را دارند. از جمله عایق‌های گرانولی می‌توان به پرلیت قالب‌گیری شده و سیلیکات اشاره کرد.
عایق بازتابنده چیست؟
عایق بازتابنده برای کاهش انتشار پرتوهایی که طول موج بلند دارند به کار گرفته می‌شود. این عایق‌ها باعث کاهش انتقال حرارت تابشی از سطح می‌شوند.
عایق فیبری چیست؟
عایق فیبری از فیبرهایی با قطر بسیار کوچک تشکیل شده‌اند که به صورت طبیعی و مصنوعی موجود هستند. این فیبرها به طور معمول به کمک چسب به یکدیگر چسبانده می‌شوند. فیبرهای طبیعی شامل پشم سرباره، پشم سنگ، شیشه و سیلیکا آلومینا هستند.
عایق ورقه‌ای چیست؟
عایق ورقه‌ای از ورقه‌ها یا ذره‌های بسیار کوچک تشکیل می‌شود و معمولاً به کمک چسب به یکدیگر متصل می‌شوند. از جمله این عایق‌ها می‌توان به معروف‌ترین آنها یعنی میکا و ورمیکولیت اشاره کرد.
نکات مهم در انتخاب عایق مناسب
عایق کاری حرارتی، رطوبتی و صوتی باتوجه به نوع سیستم لوله‌کشی متفاوت بوده و انجام می‌شود. درواقع دمای عملکرد سیستم در عایقکاری حرارتی، انواع عایق لوله کاربردی را مشخص می‌کند. از عوامل دیگری که برای انتخاب عایق مناسب باید آن را در دستورکار قرار دهید شرایط موتورخانه، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، آب و نور خورشید، نوسانات دمایی محیط، محل قرارگیری موتورخانه و تجهیزات و… است.
عایقکاری باید طبق استانداردهای تاسیسات مکانیکی انجام شود. انتخاب عایق مناسب باتوجه به انواع عایق لوله و همچنین ضخامت و قطر لوله از دیگر نکات مهم می‌باشد. نوع عایق‌بندی و استفاده از نوع موادی که با دما و شرایط عملکردی موردنظر در محیط کاربری انتخاب و استفاده می‌شود را باید لحاظ کرد.
درهنگام تصمیم به عایقکاری ، اندازه‌گیری‌های دقیق را انجام دهید. اگر برای اینکار مهارت خاصی ندارید حتما با کارشناسان ارتباط بگیرید تا در محل حاضر شوند و همه نکات را در جهت انتخاب عایق مناسب درنظر بگیرند.
جمع بندی
در این مقاله به معرفی و آشنایی با انواع عایق لوله پرداختیم و دسته بندی انواع عایق لوله را نیز توضیح دادیم. عملیات عایق کاری یکی از فرآیندهای مهم و ضروری است که آن را هر کسی نمی‌تواند انجام دهد. پس بهتر است که کار را به دست ما بسپارید و نگران بازدهی کار نباشید چون بهترین کیفیت را ارائه می‌دهد. بنابراین میزان موثر بودن یک عایق تاسیسات مناسب در درجه اول به کیفیت مواد اولیه عایق و در درجه دوم به کیفیت اجرای مراحل نصب عایق بستگی دارد.
هرکدام از این دو مورد بصورت اصولی و باکیفیت انجام نگیرد، عایق کاری لوله‌ها عملکرد صحیحی را نخواهد داشت. همچنین توجه شود قبل از عایق کاری باید اندازه گیری دقیقی از لوله‌ها داشته باشید، که هر فردی نمی‌تواند از عهده چنین کاری برآید و شما باید کار را به کاردان بسپارید و در همین جهت می‌توانید با ما ارتباط برقرار کنید تا متخصصان فنی ما از محل بازدید کرده و اندازه‌گیری را انجام دهند. پس از آن کار عایق کاری را برای شما به بهترین نحو و با کیفیت بالا انجام دهند.
ارتباط با ما
اگر شما هم به فکر صرفه‌جویی در هزینه و انرژی هستید و می‌خواهید از مزیت‌های کاربردی انواع عایق لوله در عایق کاری بهره‌مند باشید، پس نیازمند عایق کاری لوله‌های خود هستید. می‌توانید از طریق راه‌های ارتباطی شرکت، با ما در ارتباط باشید. تا پس از ثبت درخواستتان گروه پشتیبانی به درخواست رسیدگی کند . واحد تحقیقاتی و فنی از محل مورد نظر شما بازدید کرده و در نهایت به کمک شما خواهند پرداخت و خدمات لازم را ارائه می‌کنند.
